‘Gizemli hepatit yeni virüs ya da mutasyonları hayatımıza katabilir’

Medipol Mega Üniversite Hastanesi Organ Nakli Bölümü’nden Prof. Dr. Iftihar Yaprak, İngiltere’de bu yılın Nisan ayının başında ortaya çıkmasının ardındaki 13 ülkeye sıçrayan esrarengiz kara sarılık virüsü hakkında bilgiler verdi. Dünya Afiyet Örgütü’nün ‘nedeni belirsiz’ ve ‘tanımlanamayan’ olarak nitelendirdiği virüsün çocuk ve gençlerde karaciğer nakline varan olumsuz sonuçlara yol açabildiğini söyleyen Prof. Dr. Iftihar Yaprak, “Hastalığın nedenine ilişkin fiziksel bir niçin bulunamamasına rağmen, son çalışmalar hastalığı adenovirüs alıcı 41 ile ilişkilendiriyor” diye konuştu.

Esrarengiz hepatitin kısa sürede 13 ülkeye yayılmasının endişe verici olduğunu belirten Prof. Dr. Iftihar Yaprak, sözlerine şöyle devam etti: “Kara Sarılık, kara sarılık anlamına kazanç; virüsler, toksinler, ilaçlar, otoimmun hastalıklar gibi birçok nedene bağlı gelişebilir. Karaciğerde yerleşip hepatit yapan 5 virüs sırasıyla A, B, C, D ve E virüsleridir. Kara Sarılık B ve C bulaşında ana geçiş yolu kan ve enjeksiyonlarken, karaciğer iltihabı A lekeli sular ile gıda kontaminasyonu, hepatit E ise yine yiyecek kontaminasyonuna ilave olarak yaban domuzu, geyik gibi hayvanların yenilmesiyle bulaşır”.

“5 virüs yılda 1 milyon can alıyor”

Karaciğerde yerleşip kara sarılık yapan A, B, C, D ve E virüsleri sebebiyle her yıl 1 milyon kişinin hayatını kaybettiğini söyleyen Prof. Dr. Yaprak, “Bu virüslerin haricen bundan başka karaciğere yerleşmediği halde karaciğeri ikincil olarak etkileyen virüsler de hepatite yol açabiliyor. Bu virüslere misal olarak ise herpes, EBV, CMV, adenovirüsler, enterovirüs, influenza gibi genelde üst solunum yolu enfeksiyonu ve gastroenterit yapan virüsler verilebilir. Bu virüsler genellikle solunum yolu ile veya benekli ellerimizden vücuda girer ve kan ve bağışıklık sistemi hücrelerini enfekte ederek karaciğeri etkilerler” bilgisini verdi.

“Vakaların yüzde 25’inde nakil ihtiyacı doğar”

Prof. Dr. Övünç Yaprak, kara sarılık hastalığının en korkulan sonucunun hastanın akut karaciğer yetmezliğine girmesi olarak açıkladı. Akut karaciğer yetmezliğini, daha önce her hangi bir karaciğer hastalığı olmayan kişide ani büyüyen karaciğerin işlevsiz kalma hali olarak tanımlayan Prof. Dr. Övünç Yaprak, bu durumun esas nedenleri aralarında virüsler, toksinler, metabolizma hastalıkları, ilaçlar ve kimyasal maddelere maruziyetin olduğunu aktardı.

Virüslere tabi akut karaciğer yetmezliğinde ölüm oranlarının yüzde 30’lara değin çıkabildiğini belirten Yaprak, vakaların yüzde 25’inde karaciğer nakli ihtiyacı geliştiğini kaydetti. Çocuklarda birçok akut karaciğer yetmezliği vakasından önce alev, mide bulantısı, kusma ve karın rahatsızlığından oluşan spesifik olmayan bir dönem olduğuna da dikkat çekici eden Yaprak, “Ebeveynler çocuklarında bu gibi şikayetler olduğunda erken teşhis ve tedavide geç kalmamalılar” uyarısında bulundu.

“Çocuklarda adenovirüs 41 tehlikesi”

Yaprak, çocuklarda akut karaciğer gelişimine neden olan virüsleri ise şöyle sıraladı: “Herpes, genelde bebek ve yeni doğanları, EBV ise daha büyük çocuklar ve ergenleri etkiler. Çocuklarda akut karaciğer yetmezliğiyle ilişkili diğer virüsler aralarında adenovirüs, dang humması, enterovirüs ailesinin üyeleri ve paramiksovirüs bulunur. Esrarengiz hepatitin virüslerden mi yahut toksinlerden mi geliştiği, virüs ise hangi virüslerin bu duruma yol açtığı konusunda çalışmalar sürüyor. İlk bulgular klasik hepatit virüslerinden ziyade bir adenovirüs türü olan adenovirüs-41’in bu tabloya yol açtığı ihtimalini güçlendiriyor. Zira 169 çocuğun 74’ünde adenovirüs enfeksiyonu saptanmış durumda. Oysa tanıdık adenovirüslerin senelerdir dolaşımda olmasına karşın bu derece toplu bir hepatite yol açmamış olması sebebiyle daha kapsamlı araştırmalara gereksinim var. Bu konuda hastalanmış ve karaciğer nakli olmuş çocuklar üstünde yapılacak patolojik çözümleme aydınlatıcı olacaktır”.

“Virüs mutasyona uğramış olabilir”

Tanımlanamayan hepatitin gizeminin çok kısa zaman içinde çözüleceğini umduğunu açıklayan Yaprak, sözlerini şöyle tamamladı: “Nasıl onlarca sene önce karaciğer iltihabı virüsleri bulundukça alfabe harflerini aldıysa alfabenin yeni bir harfini alacak virüsün keşfedilmeyeceğini kimse iddia edemez. üstelik pandemide toplum mutasyon kelimesi ile tanıştı. Virüslerin zamanla mutasyona uğradıkları artık herkesin malumu. Konuyu bu şekilde ele alırsak düşük olanak de olsa bilinen fakat günahsız seyirli hepatit yapan virüslerden birisinin mutasyona evrilmiş olması ihtimalini de göz ardı etmemek gerekir”.