Aileler bu hatayı çoğu kez yapıyor

Günümüzde az daha her yaş grubunun elinde olan, tüm dünyayı içine sığdırdığımız dijital ekranlar, işimizi fazlasıyla kolaylaştırsa da ufak yaş gruplarının gelişimini negatif etkiliyor. Özellikle 0-2 yaş grubu için tehlike daha büyük. Ailelerin en çok yaptığı hatalı ise dertli, yemek yememekte ısrar eden çocukların eline telefon, tablet gibi dijital ekranlı aletlerin verilmesi oluyor. Küçük yaşlarda dijital ekrana fazlasıyla maruz kalmak zeka geriliğinden dikkat eksikliğine değin birçok sıkıntıya sebep olabiliyor. Atlantis Danışmak Merkezi psikologlarından Gizem Emre, ebeveynlerin bu konuda en fazla yaptığı hataları anlattı. Emre, çocukların 0-2 yaş aralığında beyinsel gelişiminin çok kayda değer olduğunu, çocukların ellerine erken yaşta telefon verilmesi durumunda gelişimlerinde kayda değer sıkıntılar yaşandığını söyledi. Çocukların olabildiğince telefondan ve elektronik cihazlardan uzak tutulması gerektiğini söyleyen psikolog Emre, çocuklara yemek yemek yedirirken ellerine telefon verilmemesi gerektiğini, verilmesi durumunda ileride iletişim sıkıntısı yaşayacağını ve akademik alanda geri planda kalacağını söyledi.

“0-2 yaş arasında beyinsel gelişim devam ediyor”

Teknolojinin çocuklar üzerindeki olumsuz etkilerinden bahseden psikolog Gizem Emre, “Teknoloji çağında yaşıyoruz. Kesinlikle çocuklarımızı telefon, tablet ve televizyondan uzak yetişmek basit değil. Ama ebeveynlerin çocukların yanına olup, kontrolü sağlamaları gerekiyor. Erken çocukluk dönemi dediğimiz 0-2 yaş arasında beyinsel gelişim devam ediyor. Çocuklarımızın bu gelişimini teşvik etmek için elektronik cihazlardan uzaktan tutmamız gerekiyor. Çocuklarımızla oyunlar kurabilir ve oynayabiliriz. Etrafımızdaki her şey elektronik ve çocuklarımızın dikkati dağılabilir oysa biz ebeveyn olarak bunun kontrolünü elimize almamız gerekiyor. Çocuk ne kadar eksik ekrana maruz kalırsa, pek çevreye dönük olacak, hakiki hayatta çoğu şeyin farkına varacak ve deneyimleme fırsatı bulacaktır. Bu sayede çocuğun beyinsel gelişimine katkı maddesi sağlanacaktır. Bu yüzden çocuklarımızı kritik yaş dediğimiz 0-2 dönemde ve ileriki yaşlarda aydınlık ekranlardan uzaktan tutmalıyız” dedi.

“Çocuk telefon elindeyken ne yediğini bilmiyor, çevresine uyarı etmiyor ve kendisini iletişime kapatarak telefona odaklanıyor”

Çocukların yemek yemediği durumlarda anne ve babaların çözüm olarak telefona sarıldığını anlatan Gizem Emre, “Ara Sıra çocuklar yemek yemek yemiyor ve anne baba ne yapacağını şaşırarak onun eline telefonu veriyor. Bu sırada çocuk ekrana bakarken ebeveynler de yemek yemek yedirmeye çalışıyor. Bu koşul bizim istediğimiz bir şey değil. Bu aşamada çocuğun elinden telefonu aldığımız zaman ağlamaya başlıyor, telefonu istiyor ve alışkanlığa dönüşüyor. Anne, baba ne yapacağını bilemediği için çocuk ağlamasın diye telefonu baştan eline veriyor. Ekran ve görsel natürel ancak de çocuğun ilgisini çekiyor ama bu sefer kendini dış dünyaya kapatıyor. Telefona bakarak yemek yiyen çocuk ne yediğini bilmiyor, lezzet alamıyor. Bu sebeple ebeveynler alternatif yollar bulmalıdır. Çocuğu telefona alıştıran anne ve babalar yavaşça bunun süresini azaltmalılar. Kademe aşama çocuğa bahşedilen telefon süresi azalınca çocuk yeniden telefonu eline almayacak. Çocuk telefon elindeyken ne yediğini bilmiyor, çevresine dikkat etmiyor ve kendisini iletişime kapatarak telefona odaklanıyor. Bizim istediğimiz bu değil, çocuğun olabildiğince odağını çevresine vermesini ve iletişim kurmasını sağlamasını istiyoruz” diye konuştu.

“Çocuğumuzu teftiş edermiş ya da sorgularmış gibi değil, meraklı gözlerle onun ne yaptığını anlamaya çalışmalıyız”

Sadece 0-2 yaş aralığındaki çocuklar değil, öteki yaş grupları için de sıkıntılar olabileceğini ifade eden Gizem Emre, “Baktığımız zaman her çocuğun elinde bir telefon görüyoruz ve anne baba olarak bu koşul kontrolümüzden çıkabiliyor. Bir ebeveyn olarak çocuğumuzun yanında olmalıyız. Çocuğumuzu denetim edermiş veya sorgularmış gibi değil, meraklı gözlerle onun ne yaptığını anlamaya çalışarak ‘A kızım ne yapıyorsun, nelere bakıyorsun, ben de bakabilir miyim? Ne dek da güzel oyun oynuyorsun’ gibisinden sorular sorularak çocuğun yanında olunmalıdır. Denetleme mekanizması olarak çocuğun yanında durmak gerekiyor. Tabii ki de bununla ilgili interneti daha bereketli kullanarak çocuğu bilgilendirebiliriz. Eğer çocuğumuz uzun vakit senelerce ekrana maruz kaldıysa ya da yemek yedirirken televizyonu açtıysak veya eline telefon tutuşturduysak bunun tabii ancak olumsuz geri dönüşleri olacaktır. Emrindeki ki her çocuk özeldir ve birbirinden farklı özellikler taşıyor fakat sosyal çevreye karşı duyarsızlaşmaya, kendi içine kapanmaya, irtibat kurmamaya ve en önemlisi arkadaşları ile mahallede nasıl oyun kuracağını, nasıl dostluk kuracağını bilmemeye yol açıyor. Bu durum ileriki yaşlarda çocuğun eğitimini ve akademik başarısını etkileyecek. Bu durumda çocuk derslerine daha eksik odaklanabilecek. Çocuk evet ekrana odaklanıyor fakat renkli olması sebebiyle böyle bir şey oluyor. Bu gerçek hayata döndüğü zaman yazılara odaklanma ve öğretmeni dinlerken konuşmaya odaklanmasında problemlere sebep olabilir. Burada bilişsel bir süreç devreye giriyor. Biz ekrana maruz kaldığımız süre bu bilişsel süreci arka plana atıyoruz. Bundan dolayı bu işlem çocuğumuzun akademik başarısını koskocoman bir şekilde etkileyecektir” biçiminde konuştu.

Adil Özdemir-Âlem Atik